Korzenie przywództwa: co dzieciństwo ma wspólnego z byciem liderem?
Czy sposób, w jaki byliśmy prowadzeni jako dzieci, wpływa na to, jak my prowadzimy innych jako dorośli? Coraz więcej badań pokazuje, że tak – i to bardzo głęboko. Styl przywództwa nie bierze się znikąd; jego źródła często sięgają najwcześniejszych relacji, jakie mieliśmy z rodzicami lub opiekunami. Przed Tobą wnioski z kilku badań.

Czy sposób, w jaki byliśmy prowadzeni jako dzieci, wpływa na to, jak my prowadzimy innych jako dorośli? Coraz więcej badań pokazuje, że tak – i to bardzo głęboko. Styl przywództwa nie bierze się znikąd; jego źródła często sięgają najwcześniejszych relacji, jakie mieliśmy z rodzicami lub opiekunami. Przed Tobą wnioski z kilku badań:
Styl przywiązania a sposób przewodzenia
Punktem wyjścia dla wielu badaczy jest teoria przywiązania. Dzieci, które doświadczały bezpiecznej więzi z rodzicami, uczą się, że świat jest przewidywalny, relacje są stabilne, a ludzie – godni zaufania. Kiedy takie osoby zostają liderami, często wykazują się:
- empatią,
- otwartością na innych,
- umiejętnością budowania zaufania w zespole,
- większą elastycznością emocjonalną.
Z kolei osoby z unikającym lub lękowym stylem przywiązania mogą podchodzić do relacji z dystansem, nadmierną kontrolą lub lękiem przed odrzuceniem – co często prowadzi do bardziej „zimnych” stylów przywództwa, opartych na kontroli, dystansie i unikaniu konfliktów.1
Styl wychowania a autentyczność lidera
Nie tylko sama więź, ale i styl wychowania odgrywa rolę. Wychowanie oparte na szacunku, jasnych granicach i wsparciu sprzyja rozwojowi cech lidera autentycznego – takiego, który:
- zna siebie i swoje wartości,
- działa w sposób przejrzysty i spójny,
- nie boi się pokazywać ludzkiej twarzy przywództwa.
Z kolei wychowanie nadmiernie surowe, zimne emocjonalnie lub przeciwnie – zbyt pobłażliwe – może skutkować problemami z samoświadomością, autorytetem lub spójnością w działaniu lidera.2
Wczesna troska i opieka a przywództwo służebne
Przywództwo służebne (ang. servant leadership) – czyli stawianie potrzeb zespołu i innych ponad własnym interesem – często ma swoje korzenie w dzieciństwie pełnym empatycznego wsparcia, troski i stabilnej obecności. Osoby, które doświadczyły takiej postawy od rodziców, łatwiej rozwijają:
- postawę służenia innym,
- zdolność do aktywnego słuchania,
- skłonność do dzielenia się odpowiedzialnością.
W tym ujęciu lider nie dominuje, lecz towarzyszy – i ta umiejętność często wynika z modelu relacji, jaki znał z domu.3
Traumy z dzieciństwa a cienie w przywództwie
Trudne doświadczenia dzieciństwa – brak wsparcia, przemoc, porzucenie emocjonalne – mogą zostawić trwały ślad w stylu przywództwa. Takie osoby często:
- mają trudność z budowaniem zaufania,
- mogą nadmiernie kontrolować lub izolować się emocjonalnie,
- traktują relacje zadaniowo lub nieświadomie powielają wzorce dominacji i lęku.
Jednak co ważne: świadomość tych schematów może prowadzić do głębokiej transformacji. Wielu liderów, którzy przeszli przez proces osobistego rozwoju lub terapii, potrafi przekuć swoje doświadczenia w autentyczną siłę, empatię i pokorę. 4
Dokąd to wszystko prowadzi?
Dzieciństwo nie determinuje nas bezwzględnie, ale nadaje ton wielu naszym relacjom – również zawodowym. Świadomość tego, jak nasze doświadczenia z domu rodzinnego wpływają na sposób, w jaki dziś przewodzimy, może być początkiem głębokiej zmiany. Bo lider, który zna siebie, swoje schematy i emocjonalne dziedzictwo, może prowadzić innych z większą uważnością, dojrzałością i odwagą.
- Pracę pt. „From Child’s Play to Partnerships with the Person Upstairs” autorstwa Jaclyn A. Van Sloten z Uniwersytetu w Michigan znajdziesz tutaj.
- Tutaj znajdziesz badanie Lishiki Sindwani i Anjali Sahai „Role of Parenting Styles on Development of Authentic leaders: A New Research Direction” z 2021 r.
- „Exploring the Influences of Childhood Experiences on Servant Leadership” to badanie Evy Cooper z The Pastoral Institute oraz Phillipa Bryanta i współpracowników z Columbus State University, z 2018 r.
- Po świetny, pełny tekst Anu Vermy z 2024 r pt. „Healing Leadership: The Impact of Childhood Trauma on Executive Decision-Making” przejdź tutaj.