Nawigowanie w świecie “syndromów cienia” ADHD

Nawigowanie w świecie “syndromów cienia” ADHD

Cynthia Hammer jest Dyrektorką zarządzającą organizacji Inattentive ADHD Coalitionwww.iadhd.org. W 1993 roku założyła organizację non—profit, której celem było wsparcie dorosłych z ADHD. Niedawno powołała do życia Inattentive ADHD Coalition, aby zwiększać świadomość na temat ADHD typu nieuważnego. Na stronie innej organizacji non-profit działającej na rzecz akceptacji i lepszego rozumienia neuroróżnorodności, Different Brains, pisze tak:

DSM—5 określa konkretne kryteria, które pomagają specjalistom w diagnozowaniu [ADHD]. Posiadanie standardowego zestawu objawów jako punktu odniesienia umożliwia bardziej precyzyjne rozpoznanie problemów zdrowia psychicznego, a w konsekwencji stworzenie bardziej efektywnego planu leczenia.

Słowa powyżej, zaczerpnięte ze strony Very Well Mind, z moim zastąpieniem „zaburzenia lęku ogólnego” terminem „ADHD,” trafnie oddają aktualny stan rzeczy w diagnozowaniu zaburzeń psychicznych i neurobiologicznych. Bez istnienia testu, zdjęcia rentgenowskiego czy rezonansu magnetycznego, które jednoznacznie wskazywałyby „tak” lub „nie,” pacjenci polegają na „klinicznej ocenie” lekarza lub psychologa, bazującej na jego doświadczeniu, wiedzy i systemie wartości.

Podczas gdy jeden lekarz może stwierdzić ADHD, inny może postawić inną diagnozę. Gdy dorosły pacjent wyraża frustrację z powodu odmowy diagnozy ADHD lub postawienia zamiast niej diagnozy depresji czy lęku, współczujemy. Niestety, nasza jedyna rada brzmi: „Znajdź innego lekarza. Zasięgnij drugiej opinii. Jeśli uważasz, że masz ADHD, nie poddawaj się.”

W 1998 roku dr John Ratey, ówczesny adiunkt psychiatrii w Harvard Medical School, oraz Catherine Johnson, Ph.D., specjalistka w dziedzinie neuropsychiatrii, współautorka książek o mózgu, opublikowali książkę Shadow Syndromes: The Mild Forms of Major Mental Disorders That Sabotage Us. Już prawie 25 lat temu, na podstawie praktyki klinicznej i badań, dr Ratey zauważył, że miliony ludzi, którzy przypisują swoje codzienne problemy złemu wychowaniu, niskiej samoocenie lub braku silnej woli, mogą w rzeczywistości zmagać się z „syndromami cienia.” Chroniczny smutek, obsesyjność, napady gniewu, niemożność dokończenia zadań, paraliżujący dyskomfort w sytuacjach społecznych — uważał, że to łagodne formy poważnych zaburzeń psychicznych.

Nazwali te łagodniejsze formy syndromami cienia, które mogą znacząco wpływać na przebieg życia człowieka.

Na międzynarodowej konferencji w 2020 roku dotyczącej „ADHD i chorób współistniejących na przestrzeni życia,” Stephen Faraone, Ph.D. (prezes Światowej Federacji ADHD i wybitny profesor psychiatrii oraz neuronauki na Uniwersytecie Medycznym Stanu Nowy Jork w Syracuse) omówił przypadki subklinicznego ADHD. W tych przypadkach pacjenci wykazywali mniej objawów ADHD (np. 3—4 zamiast wymaganych 5 według DSM—5 dla dorosłych). Chociaż badania obejmowały mniej niż 500 dzieci, ich wyniki były spójne.

Subkliniczne ADHD wygląda bardzo podobnie do pełnego ADHD pod względem wielu obszarów dysfunkcji, takich jak nieuwaga, problemy społeczne, depresja czy lęk. Innymi słowy, subkliniczne ADHD jest syndromem cienia ADHD i zasługuje na diagnozę i leczenie. Dr Faraone jednak ostrzegł, że klinicysta musi dokładnie ocenić, czy dorosły z subklinicznie rozpoznanym ADHD wykazuje trudności w wielu obszarach życia, zanim postawi diagnozę.

Dr Faraone podał kilka powodów, dla których dorośli z ADHD mogą częściej prezentować objawy subkliniczne:

  • Rzadziej pamiętają swoje zachowania z dzieciństwa, a relacje osób z ich otoczenia zwykle nie są dostępne.
  • Objawy ADHD z czasem słabną (lub dorośli uczą się je maskować), więc ADHD u dorosłych często wykazuje mniej objawów niż u dzieci.
  • Mogli dorastać we wspierającym środowisku, które łagodziło ich wyzwania związane z ADHD, przez co wcześniej nie zauważyli problemów.
  • Mogli stosować samoleczenie (np. alkohol lub inne substancje) i błędnie przypisywać swoje życiowe problemy uzależnieniu.
  • Mogli mieć subkliniczne objawy zarówno w typie nieuwagi, jak i nadpobudliwości—impulsywności, które razem tworzą większą liczbę objawów ADHD, ale nadal nie spełniają kryteriów diagnozy.
  • Kryteria DSM-5 nie uwzględniają regulacji emocji i dysfunkcji wykonawczych, które są coraz częściej uznawane za kluczowe elementy ADHD. Dorośli z ADHD mogą mieć trudności w tych obszarach, ale klinicysta ich nie uwzględni w ocenie.

Wnioski

Jeśli jesteś dorosłym, który wierzy, że ma ADHD, a odmówiono Ci diagnozy lub zamiast niej zdiagnozowano depresję czy lęk, zachęcam: „Znajdź innego lekarza. Zasięgnij drugiej opinii. Jeśli uważasz, że masz ADHD, nie poddawaj się.” Znajdź specjalistę, który rozumie, że dorośli z ADHD często prezentują subkliniczne objawy.