Trójkąty dramatyczne w twojej firmie

W programie APP rozponawanie gier opartych na scenariuszu trójkąta dramatycznego jest bardzo ważnym elementem. Idziemy jednak dalej niż w programach treningu interepersonalnego i ćwiczeniach technik konstruktywnej kofrontacji. Uczciwie wobec siebie samych studiujemy swoje n a s t a w i e n i e do życia, świata ludzi i relacji, osobistych i w organizacji. Rozpatrujemy sytuacje trudne – np. jak przeżywasz, gdy odchodzi od ciebie pracownik? Czy jesteś w stanie przyjąć to, jak lekcję i wyciągać wnioski, wyrzekając się rozgoryczenia, poczucia krzywdy, winy czy obwiniania?

Jacek Santorski

Kiedy rozmawiamy z liderami o kluczowych wyzwaniach w ich kulturze biznesowej, raz po raz pojawia się jeden wspólny element – ​​napięcia w miejscu pracy. Zwiększony poziom napięć w twojej firmie to coś więcej niż tylko przywódczy ból głowy – ma on bezpośredni wpływ na wyniki finansowe. Im więcej twój zespół plotkuje lub angażuje się w mniejsze lub większe dramaty, tym mniej koncentruje się na twoich klientach i ich wydajności. Konflikt wymaga czasu – jest to czas, za który płacisz i który nie jest wykorzystywany na nic, co mogłoby pozytywnie wpłynąć na wynik finansowy. W niektórych biznesach konflikty są oczywiste, w innych mniej, ale z pewnością istnieją. W mniej oczywistych sytuacjach liderzy po prostu wkraczają i ratują sytuację i to – choć zamaskowane jako coś pozytywnego –  podtrzymuje konflikt, ponieważ nie pozwala członkom zespołu pomóc sobie samym. Świetnym sposobem na oszacowanie, ile tego rodzaju napięć masz w swojej firmie jest przyjrzenie się, jak często występuje triangulacja. Ma ona miejsce wtedy, gdy dwie osoby nie rozmawiają ze sobą bezpośrednio, ale wykorzystują i polegają na innych, aby dzielić się obawami lub rozwiązywać problemy. Często prowadzi to do plotek, pogłosek, nieefektywności i destrukcyjnych zachowań.

Trójkąt dramatyczny Karpmana

W naszym szkoleniu przywódczym badamy Trójkąt dramatyczny Stephena Karpmana, doskonale opisujący sytuacje, w których pojawia się triangulacja. W trójkącie dramatycznym występują trzy destrukcyjne role:

Wybawiciel – wciela się w rolę ratownika i rusza, by uratować sytuację. Jest to mniej oczywista z trzech ról i często odgrywana jest przez liderów, nawet nie zdając sobie sprawy, że to robią. Ta rola jest destrukcyjna, ponieważ często tworzy tymczasową ulgę bez stawienia czoła zasadniczemu problemowi, co powoduje, że problemy pojawiają się ponownie i pozostają nierozwiązane w swoim rdzeniu. Wybawiciel nie chce, aby inni lub oni sami czuli się źle i często poszukuje potwierdzenia swojej wartości, będąc potrzebny innym.

Prześladowca – jego zadaniem jest obwinianie siebie lub innych. Napędza to często brak „ownership-u” (traktowania sprawy, firmy, jak swojej własnej) i skutkuje narzekaniem i postawą defensywną, co nieraz sprawia, że ​​ludzie grający tę rolę utykają, ponieważ nie radzą sobie z wyzwaniem w jego istocie. Prześladowcą podczas dramatu może być osoba, firma lub sytuacja.

Ofiara – „po prostu niech cokolwiek się dzieje, przydarzy się im.” Kiedy osoba jest w roli ofiary, czuje się bezsilna i nie bierze osobistej odpowiedzialności za tworzenie własnych wyników.

Oto przykład tego, jak zaczyna się system triangulacji dramatów: ktoś w trybie ofiary zwraca się do wybawiciela z informacją o tym, co zrobił mu prześladowca. Od tego momentu dramat może rozwinąć się na wiele sposobów. Wybawiciel współczuje ofierze i wzywa inne domniemane ofiary do weryfikacji i rozmowy o sytuacji, może skonfrontować się z prześladowcą w ich imieniu lub poszukać sposobów uchronienia ich przed tą sytuacją w przyszłości. Wszystko to zajmuje dużo czasu i energii organizacyjnej – i nie rozwiązuje prawdziwego problemu – nie pozwala ofierze pomóc sobie samej. Sytuacja może się na tym nie skończyć – role mogą się zamienić, prześladowca może czuć się niesprawiedliwie obwiniany przez innych, albo że niesprawiedliwe jest wspieranie przez wybawiciela jedynie ofiary – wtedy sam przechodzi w tryb ofiary i cykl zaczyna się ponownie. W trójkącie dramatycznym role nie są ustalone i ludzie poruszają się pomiędzy nimi w zależności od sytuacji. Kluczem jest przede wszystkim nieangażowanie się w niego – to nie tylko zabójca kultury, ale także prowodyr zastoju produktywności organizacji.

Obserwujemy, że dramatyczne trójkąty występują wszędzie i nigdy nie są użyteczne. Zastanów się, którą rolę grasz najczęściej i jakie domyślne postawy przybierają inni członkowie twojego zespołu. Za każdym razem, gdy zauważysz siebie lub inne osoby, z którymi pracujesz w jednej z ról trójkąta dramatycznego, spójrz na to, co musi się wydarzyć, aby usunąć tę triangulację. Jeśli ktoś ma problem z kimś innym, zachęć go, aby rozmawiał bezpośrednio z tą osobą – rozwiązując go bezpośrednio, zamiast poprzez ciebie tworzyć trójkąt.

Dynamika umacniająca

Istnieje antidotum na trójkąt dramatyczny i jest nim dynamika umacniająca – znana również jako TED (The Empowerment Dynamic) – opracowana przez Davida Emeralda. Model umożliwia podniesienie ról trójkąta dramatycznego do ról wzmacniających, które prowadzą do zmiany sposobu myślenia, w celu usunięcia triangulacji i otwarcia szerszych możliwości i lepszych wyników. W ten sposób ty i twój zespół możecie przejąć kontrolę nad swoimi reakcjami, usuwając dramaty i torując drogę do większego sukcesu:

Wybawiciel staje się Trenerem – trener nie próbuje nikogo ratować, usuwa się z trójkąta i zamiast tego pracuje z daną osobą na uboczu, aby pomóc jej rozwiązać własne wyzwania. Nie próbuje nikogo naprawiać. Wspiera, pomaga i ułatwia uzyskanie jasności sytuacji, zadając pytania.

Prześladowca staje się Pretendentem – zmienia rolę i zamiast być w miejscu obwiniania lub krytykowania, motywuje do odkrywania nowych sposobów myślenia i osiągania pozytywnych wyników. Usuwa triangulację, ponieważ wywiera zdrową presję w sytuacjach jeden na jednego, więc nie ma potrzeby, aby ktokolwiek wkraczał i grał wybawiciela.

Ofiara staje się Twórcą – ofiara zmienia rolę w twórcę, który bierze odpowiedzialność za swoje życie i przestaje narzekać na to, co się z nim dzieje. Twórca ma możliwość wyboru i reagowania oraz skupia się na wynikach.

W praktyce

Jakie praktyczne techniki możesz zastosować, aby wyeliminować dramaty i działać z pozycji wzmacniającej jako lider? Czasami kuszące jest odgrywanie ofiary, prześladowcy i wybawiciela, ale przywódcy muszą zachęcać i ćwiczyć bezpośrednią rozmowę i wyrwać się z odgrywania którejkolwiek z tych ról. Rola wybawiciela jest często najbardziej kusząca, ponieważ może rozwiązać krótkotrwały ból, a nawet karmić czyjeś ego, ale ważne jest, aby pamiętać, że te role ostatecznie prowadzą do podziałów i znacznie większych, długoterminowych problemów. Poniżej znajduje się kilka sposobów, aby wznieść się ponad trójkąt dramatyczny:

Odmów grania wybawiciela – jeśli członek zespołu zwróci się do ciebie w sprawie sytuacji z udziałem innej osoby, zachowaj ostrożność, aby uniknąć triangulacji, angażując się i potencjalnie ratując go, gdy nie jest to potrzebne – po prostu zapytaj czy już rozmawiali jeden na jeden z drugą osobą? Być może będziesz musiał wcielić się w rolę trenera, aby pomóc im przemyśleć najbardziej sprzyjający sposób, aby to zrobić, ale ważne jest, by nie rozmawiać w ich imieniu.

Facylitytuj rozmowę – jeśli rozmowa jest bardziej skomplikowana lub ofiara czuje się naprawdę nieswojo, przydatne może być zaoferowanie facylitacji spotkania. Kluczem jest tutaj pozostanie w roli facylitatora, zadawanie pytań obu stronom. Nie osądzaj ani nie opowiadaj się po żadnej ze stron, w przeciwnym razie na nowo rozpocznie się trójkąt dramatyczny.

Zastosuj technikę „najlepszych intencji” – jeśli pracujesz z kimś w trybie ofiary lub prześladowcy, emocje będą intensywne. Świetnym sposobem, aby pomóc komuś rozluźnić to nastawienie jest pytanie, jakie ich zdaniem mogły być najlepsze intencje drugiej osoby w tej sytuacji.

Skoncentruj się na „krótkotrwałym bólu dla długoterminowego zysku” – wyjście z trójkąta dramatycznego będzie w krótkim okresie bardziej bolesne, ponieważ nauczenie kogoś, jak coś zrobić, zamiast robić to za niego lub trenować go zajmie trochę czasu – ale na dłuższą metę zobaczysz korzyści płynące z tego, że te osoby czują się umocnione i dzięki temu działają na wyższym poziomie.

Wyeliminowanie trójkątów dramatycznych ze swojej organizacji to jeden z najskuteczniejszych sposobów budowania kultury współpracy, w której ludzie z pasją debatują nad pomysłami, nie podważając się nawzajem. Tworzy świetne miejsce do pracy, które przyciągnie i zatrzyma najlepszych ludzi, a jednocześnie pozwoli osiągnąć znaczący wzrost wydajności i zysków. Trójkąt dramatyczny to coś, co obejmujemy w ramach naszych szkoleń dotyczących przywództwa i zarządzania oraz w ramach naszego szkolenia internetowego.

Oryginał tekstu znajdziesz tutaj.